Rusya Bilimler Akademisi Ekonomik Tahmin Enstitüsü'nün yaptığı araştırmaya göre, sanayi kuruluşlarının büyük çoğunluğu yaptırımların hafifletilmesini olumlu karşılıyor. Ekipman ve teknoloji tedarikinin yeniden sağlanmasını bekliyorlar. Her beş işletmeden biri kısıtlamaların kaldırılmasının olumsuz sonuçlarını görüyor.
Rus işletmeleri, yabancı üreticilerin geri dönmesiyle rekabetin artma riskine rağmen, Rusya'ya yönelik yaptırımların olası kaldırılmasına çoğunlukla olumlu veya tarafsız bakıyor. Sanayi işletmeleri arasında yapılan bir anketin sonuçları, Rusya Bilimler Akademisi Ekonomik Tahmin Enstitüsü'nden  ekonomist Sergey Tsukhlo tarafından Hükümete bağlı Finans Üniversitesi'nde düzenlenen ekonomik istatistik ve analitik konferansında sunuldu
Tsukhlo, sanayicilere yönelik aylık ekonomik anketler düzenliyor ve endüstriyel iyimserlik endeksi hesaplıyor. Ekonomist, Mart ayı sonunda, Rus sanayisinin ruh halini gösteren bu göstergenin Şubat ve Mart aylarında "donma noktasında" donduğunu ve sıfır değerlerini koruduğunu yazdı.
Nisan ayında yapılan ankette, işletmelerin yaptırımların kaldırılmasının olası sonuçlarını nasıl değerlendirdikleri, bundan ne gibi riskler ve olumlu etkiler bekledikleri sorulmuştu. Yarıdan fazlası (%54) yaptırımların kaldırılmasının sonuçlarını olumlu değerlendirirken, %26'sı ise tarafsız. Yaklaşık her beş işletmeden birinin temsilcisi olumsuz bir tutum dile getirmiştir: %18'i orta düzeyde olumsuz bir değerlendirme yaparken, %1'i ise kesinlikle olumsuz bir değerlendirme yapmıştır.
Tsukhlo, Rus sanayisinde yaptırımlara yönelik tutumun “ikili doğasına” dikkat çekti. "Bir yandan ithal komponent, ekipman ve malzeme tedarikine bağımlı kalırken, diğer yandan da geri dönen ithalatla rekabet etmek zorunda kalacak" diye açıkladı. Buna rağmen yaptırımların kaldırılmasının sonuçlarına ilişkin olumlu değerlendirmeler sürüyor; Ekonomist, işletmelerin dezavantajlardan çok avantajlar gördüğünü belirtti.
Sanayicilerin yaklaşık dörtte üçünün beklediği en önemli olumlu etki ise ekipman, yedek parça ve teknoloji tedariklerinin yeniden sağlanması. Hemen hemen aynı sayıda kişi (%72) ithal parça ve malzemelerin tedarikinin yeniden başlamasını bekliyor. İlk 3'te yer alan beklenti ise ithalat-ihracat işlemlerinde normal ödemelerin yeniden sağlanması yönünde; Ankete katılanların %45'i bunu istiyor.
Ankete katılanlar, diğer olumlu sonuçlar arasında en çok önceki teknolojik zincirlerin ve ürün kalitesinin yeniden sağlanmasını (%33) ve ihracat talebinin ve lojistik zincirlerinin yeniden sağlanmasını (%32) belirtti. İşletmeler ayrıca ithalatın geri dönmesiyle birlikte ithal ikamesi ekipmanların fiyatlarının düşeceğine inanıyor - Rus (%30 bunu bekliyor) ve Çin (%27).
İşletmelerin dile getirdiği en önemli risk ise rekabet eden ithalatların satış pazarlarına geri dönmesi – %39’u bu konuda endişe duyduğunu ifade etti. Tsukhlo, "Ancak genel olarak ithalat da dahil olmak üzere rekabetin o kadar da kötü olmayacağını düşünüyorum" dedi.

Yaptırımların kaldırılmasının sıkça dile getirilen diğer dezavantajları arasında Rus işletmelerinin ithal ikame ürünlere olan talebinin azalması (%21) ve halihazırda ihtiyaç duyulan Rus ithal ikame ürünlerinin piyasadan çekilmesi (%19) yer alıyor. Sanayicilerin sadece yüzde 14'ü Çin ve diğer yabancı ithal ikamelerinin ortadan kalkmasından endişe ediyor. Ankete katılan işletmelerin yüzde 8'i artan rekabet ortamında ürün maliyetlerinin ve fiyatlarının artacağını düşünüyor.
Yaptırımlar beklentileri karşıladı mı?

Tsukhlo raporunda ayrıca Rus sanayicilerin yaptırımların uygulanması ve yabancı ithalatçıların çekilmesine ilişkin beklentilerini mevcut durumla karşılaştırdı ve Nisan 2022 ile Mart 2025'teki anket sonuçlarını karşılaştırdı. Yaptırımların en yaygın sonucu, Rusya'da veya dost ülkelerde alternatif tedarikçilerin olmaması nedeniyle üretim maliyetlerinin ve fiyatların artması oldu ve olmaya devam ediyor: 2022'de %64'ü bunu bildirdi ve üç yıl sonra - %60.

İkinci en popüler endişe - alternatif tedarikçilerin eksikliği - üç yıl sonra herkes için olmasa da, birçok kişi için hala geçerliliğini koruyor. Yani 2022 yılında işletmelerin %62'si bu konudan bahsederken, 2025 yılında bu oran %55'e çıkacak.

2022 beklentileri ile 2025 gerçekleri arasındaki en büyük fark, ithal hammadde ve bileşenlerin ikame edilememesi nedeniyle üretimde olası bir azalmanın değerlendirilmesinde ortaya çıktı. Yaptırımların başlangıcında işletmelerin %34'ü bu tür kaygıları dile getirirken, bu yılın Mart ayında bu riskten bahsedenlerin oranı sadece %9 oldu. Ayrıca, mevcut ithal ekipmanların bakım ve onarımının imkânsızlığı nedeniyle kapatılması veya değiştirilmesi konusunda endişe duyanların oranı yarı yarıya (yüzde 40'tan yüzde 20'ye) düştü.

Rus işletmelerinin 2022 baharında dile getirdikleri yaptırımların uygulanmasına ilişkin olumlu beklentileri gerçekleşti: İşletmelerin %36'sı ürünlerine yönelik ithal ikameci talebin artacağını öngörüyorsa, 2025 yılında bu oran %41 oldu.

Rusya Sanayiciler ve Girişimciler Birliği'nin (RSPP) Ocak 2025'te gerçekleştirdiği bir anket, yaptırımlarla ilgili kısıtlamalardan bir şekilde etkilenen işletmelerin payında 2024 yılı sonuna kadar bir azalma olacağını gösterdi. Özellikle ithalat kısıtlamaları nedeniyle yeni ekipman satın alamadığını belirtenlerin oranı (ikinci çeyrekte %29'dan dördüncü çeyrekte %15'e) ve yabancı muhataplara ödeme yapamama oranı (ikinci çeyrekte %28'den %15'e) azaldı. Ayrıca, yılın ilk yarısında ankete katılan şirketlerin yüzde 20'si yaptırımların şirket faaliyetleri üzerindeki etkisinden söz ederken, yıl sonunda bu oranın yüzde 14'e düştüğü görüldü. 

kaynak; RBC