TR   RU   EN
Haberler
Geri DönDetaylar
Prof. Dr. Abdurrahim Güzel'in kaleminden Rusya ve Türkiye toplumsal ve ekonomik ilişkileri-8
19 Haziran 2024 / Saat: 15:51
24 KASIM 2015 – 09 AĞUSTOS 2016 DÖNEMİNDEKİ ZOR SÜREÇ

 

 

Hepimizin bildiği ve yakından takip etmekle kalmayıp iki ülke toplumu olarak olumsuz sonuçlarını yaşadığımız o talihsiz olay…

24 Kasım 2015

Aslında Rusya’da yine ekonomik olumsuzluklar devam etmekte ve yukarıda belirtilen olumsuz tabloda çok fazla değişmemektedir. Fakat bu tarihten sonra aynı gemide ekonomik sıkıntıları göğüslediğimiz bu ülkede bu sıkıntılar bizim için bir anlamda fırsat gibi değerlendirilmekte iken, bir anda olumsuzluk anlamında hedef ülke ve burada yaşayan bizler ise hedef toplum olarak gösterilmek ile karşı karşıya kalmış bulunduk.

Aynı Sayın Putin’in 2015 yıl sonu geleneksel konuşmasında ise dost ülke olan Türkiye, hedef ülke konumuna gelmiştir.

O konuşmanın yapılma anını hele hele Rusya’da yaşayan bizlerin hatırlamak bile istemeyiz. Çünkü o an itibari ile nerede ise hayat farklı bir hal almış ve nerede ise 20 yıl geriye giden bir durum oluşmuştur.

Biraz önce izah ettiğimiz üzere doğu toplumlarının temel karakteristiği baz alındığında lider merkezli bir yapıda liderin gösterdiği hedef ülke Türkiye ve dolayısı ile burada yaşayan Türkiye Toplumu sadece ekonomik sorunlar ile değil aynı zamanda yaşam sorunları ile karşı karşıya kalmış ve nerede ise hayatta kalma mücadelesi vermeye başlamıştır.

İşte 24 Kasım 2015 sonrasının esas acı tablosu burada karşımıza çıkmaktadır. Bu tarihe kadar oluşan potansiyel ve bunda görülecek azalma tahminlerimize bakacak olursak;

 

1. Doğrudan Yatırımlar

Doğrudan yatırım stokunun yaklaşık 12 milyar dolar olduğu dikkate alındığında yaşanan sorunlar nedeniyle bu stoktaki kaybın da esas alınması gerekmektedir.

 

2. Turizm Sektörü

Rusların ortalama 1000 dolar harcadığı varsayımı altında 2014 turizm gelirleri yaklaşık 4,5 milyar dolardır.

 

3. İnşaat Faaliyetleri

Rusya’da Türk müteahhitlerine verilen iş alındı belgeleri açısından 2014 yılında 4 milyar dolarlık bir hacim söz konusudur.

 

4. İhracat

2014 yılında gerçekleşen toplam ihracat 5,9 milyar dolardır.

 

5. Bavul Ticareti

2014 yılındaki bavul ticareti geliri yaklaşık 4,2 milyar dolardır.

 

6. Türk Çalışanların Döviz Transferi

Rusya’da yaklaşık 85.000 civarındaki Türk vatandaşının gelirlerinin belli bir bölümünü Türkiye’ye transfer ettikleri hususunun da dikkate alınması gerekmektedir. Bunu kişi başı 1000 dolar aldığımız takdirde ortaya çıkan rakam ortalama 100  milyon dolar civarındadır.

 

7. Rusların Konut ve Gayrimenkul Alımlarından Kaynaklanan Döviz Girişi

2014 yılında Rusların gayrimenkul alımı dolayısıyla Türkiye’ye giren döviz miktarının yaklaşık 300 milyon dolar olduğu tahmin edilmektedir.

 

8. Taşımacılık Faaliyetlerinden Elde Edilen Gelirler

Türk TIR taşımacıları tarafından yaklaşık 100 milyon dolar civarında gelir elde edildiği tahmin edilmektedir.

 

Bu çerçevede, 2014 yılı baz olarak esas alındığında, aşağıdaki tabloda ayrıntıları verildiği üzere daha önce tahmin ettiğimiz yıllık kayıp beklentisi yaklaşık 12 milyar dolardır.

 

 

Ana unsurlar, milyar dolar

2014 Rakamı

Kayıp oranı, %

Yıllık Kayıp

Doğrudan yatırım stoku

12

20

2,4

Turizm gelirleri

4,5

80

3,6

Sebze meyve ve mamülleri ihracatı

1,1

100

1,1

Tekstil ihracatı

0,9

20

0,18

Diğer ihracat

3,9

20

0,78

Müteahhitlik

4

40

1,6

Bavul ticareti

4,2

50

2,1

Türk çalışanların döviz transferi

0,1

50

0,05

Gayrimenkul kaynaklı döviz girişi

0,3

50

0,15

TIR taşımacılığı

0,1

50

0,05

Toplam

30,8

 

11,87

 

 

 

 

Bu genel bilgilendirmeden sonra Rusya Federasyonunda faaliyette bulunan sektörlerimizin o dönemdeki genel durumları hakkında kendi başlıkları altında kısaca  ele almak uygun olacaktır.

 

A. TURİZM

 

Ülkemiz ile Rusya Federasyonu arasında yaşanan siyasi gelişmeler kapsamında turizm sektörü ile ilgili olarak genel anlamda sayılabilecek temel kısıtlamalar şu şekilde özetlenebilir

1. 24 Kasım’da yaşanan uçak krizi nedeniyle RF Dışişleri Bakanı Lavrov vatandaşlarına Türkiye’ye gitmeme çağrısı yapmış Türkiye’ye yönelik seyahatleri kısıtlayan bülten RF Dışişleri Bakanlığı resmi web sitesinde yayınlanmıştır.
2. 24 Kasım gecesi RF Dışişleri Bakanlığı’nın talimatları doğrultusunda RF Kültür Bakanlığı’na bağlı olan Turizm Federal Ajansı RF de faaliyet gösteren tüm tur operatörlerine Türkiye’ye yönelik her türlü charteruçuşunu durdurmaları ve ülkemize yönelik hiçbir turistik ürün satışı ve hatta reklamı yapılmamasına yönelik tavsiye mektubunu göndermiştir.
3. 28 Kasım 2015 tarihinde RF Başkanı Putin tarafından imzalanan tavsiye ve icra kararlarında  Türkiye’yeyönelik charter seferlerinin durdurulması ve Türk vatandaşlarına tek taraflı vize uygulamasına geçilmesi yer almıştır.
4. 30 Kasım 2015 tarihinde RF Başbakanı tarafından imzalanan Başkanlık Emrinin icrası yönündeki Kararname çerçevesinde, Tur Operatörlerinin ülkemize yönelik faaliyetleri durdurulmuş, charteruçuşlar yasaklanmış ve 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren Türk vatandaşlarına vize uygulanmaya başlanacağı bildirilmiştir.
5. 29 Aralık 2015 tarihinde yine RF Başbakanı Medvedev tarafından imzalanan Kararname ile Türk veya RF mevzuatına göre kurulmuş olan Türk sermayeli kuruluşların (turizm sektörü dâhil olmak üzere) 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren faaliyetleri yasaklanmıştır. (Federal Tur Operatörleri listesinden çıkarılmışlardır)
6. 29 Aralık 215 tarihli Kararname kapsamından RF Turizm Federal Ajansı 30 Kasım 2016 tarihinde Rusya’da faaliyet gösteren ve sahipleri yani kayıtları Türk vatandaşlarına ait olan tur operatörlerine resmi bir bildirimde bulunarak 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren Federal Tur Operatörleri listesinden çıkarıldıkları yani faaliyet yapamayacaklarını bildirmiştir. Buna göre Rusya Federasyonu’nda faaliyet gösteren ve pazarın en büyük tur operatörleri durumunda olan operatörler üç büyük Türk kökenli tur operatörü dahil olmak üzere toplam 19 adet operatörün (operatörlere ait tüzel kişiliğin) Rusya Federal Tur Operatörleri Devlet Kayıt listesinden çıkarılmışlardır.
7. Mevcut durumda Türk kökenli tur operatörleri hisse devri ile şirket mülkiyet haklarını Rus pasaportlu kişilere devrederek, Federal Tur Operatörleri listesine tekrar girmek için başvuruda bulunmuşlardır ancak Mevzuata göre 18 Ocak günü açıklanması gereken karar Federal Turizm Ajansı tarafından açıklanmamıştır.

 

Başbakan Dimitri Medvedev başkanlığındaki Bakanlar Kurulu tarafından 29 Aralık 2015 tarihinde imzalanan ve 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek uygulamanın Türk kökenli operatörlerin operasyonlarını Türkiye dışındaki ülkelere dahi bitirmeye yönelik olduğu anlaşılmakla birlikte Kararnamedeki belirsizlikler dolayısıyla henüz kesin hukuki bir yorum yapılamamaktadır. Turizm ve Kararnamede yer alan diğer sektörlere ilişkin 2016 yılında nasıl bir uygulama yapılabileceği bilinmemekle birlikte uygulamalara göre durumun daha anlaşılabileceği değerlendirilmektedir.

Mevcut durumda tur operatörleri 31 Aralık itibarıyla şirket devirlerini Rus pasaportlu kişilere yapmış ve Federal Tur Operatörleri listesine girmek için başvuruda bulunmuşlardır ve halen Rus vatandaşları adına kayıtlı temsilcilikleri üzerinden (Yasak getirilen 19 adet operatör tüzel kişiliği dışındaki) operasyonlarını Türkiye haricindeki ülkelere yönelik devam ettirmektedirler. Ancak günümüze kadar yapılan uygulamalardan tur operatörlerinin operasyonlarını yürütmekte oldukça zorlanabilecekleri değerlendirilmektedir.

 

 

Rusya’dan Ülkemize Gelen Turist Sayısı  

 

 

2013 yılı  4.269.306 kişi,

2014 yılı 4.479.049 kişi

2015 yılı Ocak-Kasım dönemi   3.623.518 kişi

(Kültür ve Turizm Bakanlığı İstatistikleri)

 

Rusya’dan Ülkemize Gelen Turist Sayısı  Değişim  Oranı

 

 

2012/2013 % +18,59

2014/2013 % +4,91

2015/2014 Ocak-Kasım dönemi % -18.23

(Kültür ve Turizm Bakanlığı İstatistikleri)